Dag 19: Crannog

Vanmorgen hebben we uitgeslapen! Ik werd pas om 7:13 uur wakker om naar de wc te gaan, ging weer terug naar bed om lekker te liggen want slapen lukt dan niet meer  en om 9:52 uur schrok ik mij een hoedje, want het was al zo laat! Ik sprong direct onder de Mira Sport douche. Dat is zo'n apparaat dat de douche geheel elektrisch regelt. Vergeleken bij het vorige huisje een mager straaltje, maar zeker hetzelfde als de wigwam en ook 10 keer beter dan op Unst. Na deze heerlijke douche wilde ik mijn korte broek aantrekken. Eigenlijk levensgevaarlijk die reflecterende melkflessen op straat, maar dat was niet de reden dat ik het niet deed. Nee, ik twijfelde nog. De zon scheen en het zou toch zeker 17 of 18 graden worden. Dus heb ik vanmorgen, heel slim, mijn korte broek klaargelegd om mee te nemen en omdat ik een nogal onbestendige bui had en vooral ook negatief was over mijzelf heb ik mijn 'retegoeie'-shirtje met mooie oude hangbroek aangetrokken. Ik voelde me meteen weer helemaal het vrouwtje. Vervolgens adviseerde ik Sabine ook haar korte broek mee te nemen. Wat bleek? Die had ze al op de mijne gelegd, bij de spullen die mee zouden gaan vandaag. Na het ontbijt zouden we vetrekken naar The Scottish Crannog in Kenmore. Dit is een openlucht museum waar ze een crannog hebben nagebouwd. We wilden onze rondleiding reserveren, maar daarvoor moest ik met de creditcard betalen. Vandaar dat ik de telefoon even heb opgepakt om het museum te bellen. Ik hoefde niet te reserveren. We wilden mee met de rondleiding van 1 uur. Het was drie kwartier rijden, dus gingen we om kwart voor twaalf weg. Het is hier echt heel anders. We hadden eerst een deel snelweg en toen andere wegen, nergens single track roads, en heel veel bomen. Zelfs een hele mooie laan waar we door een bomenpoort heen reden. Helaas is het op de terugweg niet gelukt om deze te filmen, we konden 'm niet zo goed meer terugvinden en waren er waarschijnlijk al voorbij. Ook zoveel bomen heeft zo z'n charme en verrassend genoeg is het groen dat we hier zien echt zo anders dan het groen van de afgelopen twee weken. 

We kwamen door Grandtully, waar een zeer beroemde chocolatier zit die misschien nog wel door ons bezocht gaat worden, door Aberfeldy, alwaar we eerst al langs de Dow's Destillery reden en vervolgens stapvoets door het centrum kwamen waar we het bordje Watermill al zagen staan, maar reden door naar Kenmore. Na de auto geparkeerd te hebben liepen we naar het museum toe. We waren een half uur te vroeg. Na een geanimeerd gesprek met de man bij de kassa (hij vertelde ons dat hij een week ging bergbeklimmen in Nederland, waarop ik aangaf dat hij waarschijnlijk al binnen een dag klaar zou zijn aangezien wij helemaal geen bergen hebben), konden we buiten aan een tafeltje wel even wachten en onze lunch nuttigen. Het was er niet druk. Toen we gehaald zouden worden voor de rondleiding zei de man bij de kassa tegen onze gids dat wij uit Nederland kwamen en of hij zijn verhaal niet met een dansje kon verduidelijken. Hij geloofde echt niet dat wij geen Engels spraken of verstonden, maar toen hij door kreeg dat Sabine een Nederlandse uitleg op papier mee had gekregen begon hij te twijfelen. Deze uitleg bleek later compleet over andere zakente gaan dan wij in de rondleiding te horen kregen. Hij zei dat hij anders de klompendans wel kon doen en begon in het Engels te zingen 'I saw a mouse! Where? There on te stair. Where on the stair? Right there. A little mouse with clogs on'. Ik begon te lachen en zong het liedje gelijk mee in het Nederlands. Hierna konden we met de aardige man mee door een deur, waar hij platen had hangen met de verschillende tijden in de geschiedenis en wat er toen groeiden en welke dieren er toen leefden. Wij waren de eerste vijf minuten de enige twee voor de rondleiding, daarna kwam er een gezin van vier binnen die ook meegingen. De rondleiding zou ongeveer een uur duren. Het meisje van de VVV gaf gisteren aan dat het anderhalf uur zou duren. We waren dus op alles voorbereid. Na de rondleiding, waarbij we ook een speciaal stuk stof hebben gezien dat al vier duizend jaar oud is, gingen we naar buiten. De spullen die ze binnen hebben en gevonden hebben komen allemaal uit het meer en dit meer heeft iets bijzonders, want op grote diepte is er nagenoeg geen zuurstof waardoor artefacten zoals houten palen, stof en andere zaken nagenoeg ongeschonden geconserveerd zijn gebleven. Er waren een aantal voorwerpen die ouder waren dan de ijzertijd en die ze ook hebben gevonden, zoals een pijlpunt. Onder het wateroppervlak schijnt ook nog een vier duizend jaar oude, dertien meter lange, houten boot te liggen. We gingen dus naar buiten om de houten brug op te gaan. De nagebouwde crannog bleek afgebrand. Eigenlijk was het helemaal niet zo'n ramp, want de verhalen die werden verteld waren echt heel boeiend. Sabine had haar blad natuurlijk helemaal niet nodig, maar dat terzijde.

Aan de overkant van dat meer hebben ze een groter stuk land gekocht waar ze een nieuw museum gaan maken met een nieuwe crannog, maar ook met round houses waar dan de oude ambachten worden gedemonstreerd. Nu is het wel zo dat wanneer je er volgend jaar heen zou gaan de round houses niet af zullen zijn. Het is de bedoeling dat die nooit helemaal afkomen zodat elke bezoeker kan zien hoe ze gebouwd worden. Hiervoor gaan ze ook materialen gebruiken die niet verder dan drie mijl van het museum vandaan komen. Nadat we op de brug hebben gestaan en hebben gekeken naar de plek waar de afgebrande crannog had gestaan, werden we doorverwezen naar een aardige jonge man die ons alles ging uitleggen over het maken van kleipotten, maar ook over het bewerken van hout en het maken van gaten in stenen.

Hier hebben we wat gekleid en ook het hout bewerkt waarna we werden door gestuurd naar een alleraardigste mevrouw die ons van alles ging vertellen over het spinnen van wol en over het kleuren van wol. Ze vertelde ons dat er drie kleuren gemaakt werden: blauw met woad (wede) waarvoor ze ook urine gebruikten, geel met weld (wouw) en rood met madder (meekrap).

Na dit boeiende verhaal mochten we brood proeven gemaakt met klaprooszaad, gewone meel, een heel klein beetje emmer (emmertarwe), gist en zout. Het zout kwam van Dundee en om het op te halen waren de mensen in die tijd zes weken onderweg. Het brood smaakte heerlijk. Ze heeft ook nog even verteld over de kleioven en een rookoven. Die laatste werd wellicht niet eens gebruik toen. 

Hierna mochten we door naar de smid. Hij heeft ons verteld hoe ze ijzer uit de erts haalden en hoe ze het ijzer daarna tot bewerkbare klompen ijzer maakten. Vervolgens vertelden ze hoe ze daaruit dan weer de messen en zwaarden maakten. Zeer boeiend.

Vervolgens werd de rondleiding bij het strandje door een ander weer afgesloten. Zelf hou ik wel van deze manier van een museumbezoek. Het is erg interactief en je hebt alle mogelijkheid om vragen te stellen. Leuk detail: in dit museum kun je ook cursussen volgen voor het vlechten van manden, het smeden van ijzer, het bakken van brood en het maken van houten of klei voorwerpen. We konden het toch niet laten om ons zelf tenslotte te verwennen met een theedoek. Wie had ooit gedacht dat wij nog eens voor een koe zouden gaan. Onze rondleiding duurde niet één, niet ander half, maar ruim twee uur! 

Op de terugweg zijn we eerst gestopt in Aberfeldy. We moesten nog even naar de Coop en het leek mij een leuk plaatsje, gezien de drukte van vanmiddag. De auto parkeerden we naast de Coop, we deden de rugzakken op en liepen het dorp door. Terwijl we dit deden vroeg ik mij af wat me nou zo leuk had geleken. "Ach", zei Sabine, "dan lopen we toch nog even naar de Watermolen." De watermolen bleek niet, zoals ik had bedacht, een museum. Het was een boekhandel en koffietentje. Natuurlijk heb ik wel wat foto's gemaakt.

Nu werd het tijd om terug te gaan voor de boodschappen. Deze hebben we gehaald. De volgende stop zou zijn:  Dow's Destillery. Niet voor een rondleiding, niet voor het winkeltje, maar gewoon voor wat foto's. Ik heb namelijkal de traditionele fles whisky gehaald op Shetland, al had ik wellicht beter hier een malt kunnen halen. We horen vanzelf wel of het een goede koop is geweest. Wel een bijzondere aangeziendeze fles in Nederland niet te koop is. Ondertussen was het al vijf uur, tijd om op huis aan te gaan. Vanavond hebben we heerlijk gedineerd met burrito's. Ook de laatste wassen zijn gedraaid. Wat we morgen gaan doen hebben we nog niet besloten. Nu gaan we genieten van de avond.